Sociaal, circulair én rendabel = triple win

Pro Natura maakt werk van natuur. Die slagzin mag je vrij letterlijk nemen. Maar dat zware fysieke werk is niet voor iedereen haalbaar. Om een bredere groep mensen aan het werk te kunnen zetten, worden nieuwe projecten opgestart. Het project met de Japanse duizendknoop is één van de resultaten uit een lange zoektocht naar de ideale combinatie tussen het verbreden van het jobaanbod enerzijds en het zo volwaardig mogelijk gebruiken van het groenafval dat gegenereerd wordt bij de landschapsactiviteiten anderzijds. Het resultaat is geen dubbele, maar een triple win.

• De verwerkingskosten voor de groencomposteringsbedrijven vallen weg. Die kost is hoog omdat er moet kunnen worden gegarandeerd dat de Japanse duizendknoop niet kiemt in de compost.
• Het groenafval wordt verwerkt tot materialen met verschillende doeleinden. Zo krijgt het afval een tweede leven. Een circulair voorbeeld volgens het boekje.
• Een arbeidsintensief proces betekent meer mensen zinvol aan het werk.

Gedroogde Japanse duizendknoop die gekeerd wordt tijdens het proces

Woekerende exoot, herbicide of kantoormeubel?

De Japanse duizendknoop is een woekerende plant die afkomstig is uit Oost-Azië. Deze exoot verdringt in snel-tempo de inheemse biodiversiteit. Pro Natura bindt er de strijd mee aan, maar probeert tegelijkertijd het groenafval zo hoogwaardig mogelijk te valoriseren. Dit bracht hen bij RELEAF. Het Gentse bedrijf ontvangt van Pro Natura de reeds gemalen en gezuiverde Japanse duizendknoop en perst deze tot een droge- en een sap fractie. Het sap wordt gebruikt voor verdere fermentatie tot waardevolle grondstoffen zoals bio-herbiciden. De droge restant, of de perskoek, komt opnieuw bij Pro Natura terecht en wordt verwerkt tot een vezel die voor tal van doeleinden kan worden ingezet. Vezelplaten, gietvloeren, bouwmaterialen, … noem maar op.

Samenwerking als springplank

Om tot deze verschillende eindresultaten te komen werkt Pro Natura samen met bedrijven uit de reguliere economie, zoals Circular Matters. Zo’n samenwerking is niet alleen economisch interessant. Ze kan ook de ideale springplank zijn voor doelgroepmedewerkers om door te stromen naar die reguliere economie. Zo was Paul Koryom in september nog aan de slag bij Pro Natura via het opleidings- en werktraject voor vluchtelingen, maar ondertussen bedient hij zelfstandig de machines bij Circular Matters.

Benieuwd naar hoe dat er allemaal uit ziet? Je vindt de vezelplaten onder andere terug in de Bio-Planet winkels of aan de toog bij OR Coffee in Gent. Of je kan eens snuisteren op de website van het designproject ONTketen. Hiervoor bundelt Pro Natura de krachten met Circular Matters en Livable en ze vielen er met de Henry Van De Velde award onlangs nog mee in de prijzen.

Van uitroeien tot verbreden

Dankzij de samenwerking met RELEAF is ook een woekeraar als de Japanse duizendknoop nu waardevol. Toch blijft het het hoofddoel om de exoot uit te roeien. Daarvoor experimenteert Pro Natura met een combinatie van snoeien en ‘omsingelen’ door snel groeiende inheemse soorten zoals hazelaar of wilg. Die moeten de Japanse duizendknoop dan in de schaduw zetten en de groei belemmeren. Uit onderzoek blijkt ondertussen dat de vezel van de Japanse duizendknoop niet enorm verschilt van  andere soorten gras en riet. Materialen die ook veel voorkomen in het bermmaaisel en door de partners even goed kunnen worden ingezet als grondstof om hun producten mee te maken.

Een eco-grondstoffenhub als korte keten is hoopvolle toekomstmuziek

Eén van de pijnpunten in de samenwerking met RELEAF en de andere partners is het transport van de grondstoffen. Niet alleen is het moeilijk te organiseren, het betekent ook een grote kost. Daarom zochten de partijen samen een gemeenschappelijke locatie voor zowel het persen, drogen als het hameren en zeven van de plantresten. Samen met afvalintercommunale ILvA wordt momenteel een businessmodel uitgewerkt voor een eco-grondstoffenhub op de composteringssite van ILvA in Schendelbeke. Op de site kan het hele proces van A tot Z doorlopen worden én kan er worden geëxperimenteerd met bijvoorbeeld het recupereren van de warmte van de compostering om de gesnoeide gewassen te drogen. Grote en circulaire projecten in het verschiet!

Dit project wordt mee mogelijk gemaakt dankzij steun van de Provincie Oost-Vlaanderen.